林純桂 Toyu Watan
泰雅族語族語教師/文化工作者
sraral tayal hiya mga,mha ni kya qu pqolan na zyuwaw, kruma ga pturing kmal mha: “nyux saku mbrus ga,ta ku katun na mhitung.” gwiwan mha;nyux saku mbrus ga phuqil saku. nanu sa ga sraral katun na mhitung lga si naga huqil la. baha hmswa ungat Izyu raral rwa,nanu yasa pturing kmal ga mhitung qaniy qu galan nha spngan.
maki qutux pinqzyuwan uziy ,ita tayal sraral ga lmosay ta ska rgyax, maki qutux ryax ma,nyux tmqzing ska tuqiy qutux uyuk mhitung khiy balay, mhitung qaniy ga tmqzing ru syun nya ska qu tunux nya. hminas qu tayal mga ‘san nha pturing psyaqan nha mha:baha balay shuqil cikuy balay na hmitung qaniy hiya la. pira qu wal hminas tayal lmga,pucing balay ga ptringun nya ru katun nqu uyuk mhitung tluling nya lma, ru wiy wiy..ktay cikay nyux kmat l’uy… shlah nya qu uyuk hmitung kmat tluling nya, mhkani ru ki’a mpusal msyaw qara pinhknyan nya lga , wax mtkara la, ru ini kbsyaq lga kil kil muciy ru mhuqil lma.
nanu yasa qu kmal qu bnkis mha: ini tpuqiy mita qu tmuring qaniy, kya qu zyuwaw ga siy blaq tngsa,balay ga balay,hmut ta pturing ga ringan balay hqilan nqu squliq. qaniy ga pincbaq na bnkis ta.
nanu kahul sqaniy ru maki qutux gaga tayal;mita mhitung mga tmuxun ru blingan nha tbaku ma, ru kyalun mha: “nway pucing sqaniy knita misu la…” . baha hmswa kwara mqu na Taywan qani ga hminas balay yaba qpzing knatan nya ga mhitung qaniy , zinga balay phuqil squliq. nanu yasa qu tayal uziy ga ini soya stnaq squ mhitung qaniy, tlun su mita mhitung lga pqilun ru blingan nha tbaku.
sraral tayal hiya mga,mha ni kya qu pqolan na zyuwaw, kruma ga pturing kmal mha:nyux saku mbrus ga,ta ku katun na mhitung.gwiwan mha:nyux saku mbrus ga phuqil saku. baha hmswa sraral ga katun mhitung lga si naga huqil baha hmswa ungat iyu sraral rwa,nanu yasa pturing kmal ga mhitung qaniy qu spturing nha.
maki qutux pinqzyon uziy ,ita tayal sraral ga lmosay ta ska rgyax,maki qutux ryax ma,nyux tmqzing tuqiy qutux uyuk mhitung khiy balay, mhitung qaniy ga tmqzing ru syun nya ska qu tunux nya,hminas qu tayal mga ‘san nha pturing psyaqan nha mha:baha balay shuqil qani cikuy balay na hmitung qaniy hiya la. pira qu wal hminas tayal lmga,pucing balay ga ptringun nya ru kmat nqu uyuk mhitung tluling nya, ru wiy wiy..ktay cikay nyux kmat l’uy,shlah nya qu uyuk hmitung kmat tluling nya, mhkangi ru ki’a mpusal msyaw qara pinhknyan nya lga , wax! mtkara qu squliq ka knatan mhitung qasa, ini kbsyaq lga kil kil muciy ru mhuqil lma.
nanu yasa qu kmal qu bnkis mha: ini tpuqiy mita qu tmuring qani, kya qu zyuwaw ga siy blaq tngsa,balay ga balay,hmut ta pturing ga ringan balay hqilan nqu squliq. qaniy ga pincbaq na bnkis ta.
從前的泰雅族人如果有紛爭在語言上難分真假，有時候就會發誓說:「如果我說謊的話我會被百步蛇咬。」好比說，如果我說謊我就會死的意思。因為從前如果真被百步蛇咬，就注定會死。也因為從前沒有藥可以急救的原因，所以發毒誓就常以百步蛇做比喻。
有一則傳說是這樣的:從前族人都在山林裡走動，有一天有一條小百步蛇盤踞在路中，非常的細小，百步蛇捲曲的時候頭會放在身體的圓心。有一群族人經過看到牠時就會調侃指著牠說:「這麼小怎能足以讓人死呢?」 不知經過多少人之後，最後一位用指頭指著牠，就被咬上了！「你們看看牠居然會咬人…」甩開之後，他走了二十幾步，就軋然倒下，之後顫抖就死了！
所以老人家就說:不要隨便發誓，有事就該誠實以對 事實就是事實，隨便發毒誓有時真的會致人於死，這是老人家的訓示
因此，泰雅族有一個習俗：如果遇到百步蛇 打死後以菸葉交換對著牠說:「這是我最後一次看到你了！」因為台灣本土的蛇類就屬百步蛇的毒性最毒，一旦被咬，很快就致死 所以族人不喜歡見到百步蛇。如果真遇到打死後再以菸葉交換。